Kaliforniako euskal gobernadoreak

Alta Californiako Agintari Euskaldunak

1792tik 1822rako tartea gobernadore euskaldunen aroa izan zen Alta Californian.

José Joaquín de Arrillaga

(Aia, Gipuzkoa, 1750 – Soledad Misioa, Kalifornia, 1814)

José Joaquín de Arrillaga Kalifornietako gobernadore behin-behinekoa izan zen 1792tik 1794ra eta 1800etik 1804ra eta, bi Kaliforniak bereizi ondoren, Alta Californiako gobernadorea 1804tik 1814ra.

San Carlos de Monterreyko lehenengo presidioa, 1793. Egilea: José Cardero. Robert B. Honeyman, Jr. Collection of Early Californian and Western American Pictorial Material, The Bancroft Library, University of California at Berkeley.

Arrillaga Aian (Gipuzkoa) jaioa zen 1750ean, bertako Manterola burdinolan, bataioen liburuan jasota dagoenez.

Ustez, Arrillagak Ameriketan hasi zuen karrera militarra, San Miguel de Horcasitas (Sonora) presidioko konpainian boluntario sartu zenean 1777an. 1780tik aurrera teniente gisa zerbitzatu zuen Texasko San Sabas eta La Bahía konpainietan; 1783an Loretoko presidioko kapitain eta Kalifornietako gobernadoreorde izendatu zuten.

Ofizial eraginkor eta zintzoaren fama bereganatu zuen postu horretan, eta 1792an José Antonio Romeu gobernadorea hil zenean, Arrillaga haren behin-behineko ordezko izendatu zuten. Hurrengo urtean, Loreto utzi eta Monterreyn kokatu zen.

Diego de Borica

Monterreyko biztanle natiboa, 1791 inguruan. Egilea: José Cardero.

(Gasteiz, Araba, 1742 – Durango, Nueva Vizcaya, 1800)

Diego de Borica y Retegui gasteiztarra Kalifornietako zazpigarren gobernadorea izan zen (1794-1800). Bere kargua hartu zuenean, bi gasteiztar, harrigarriro, Kaliforniako botere erlijiosoaren zein zibilaren buru bihurtu ziren, Fermín Lasuén misio-katearen lehendakaria baitzen 1785 ezkero. Herrikideak ez ezik, adiskide minak ziren biak –devoted friends, dio Chapmanek–.  Beren garaian, inoiz baino sintonia hobea egon zen bi botereen artean eta aro kolonialeko beste edozein alditan baino aurrerapen handiagoak egin ziren.

Diego de Borica 1742ko azaroaren 12an bataiatu zuten Gasteizko San Bizente elizan. Cosme de Borica zuen aita, María Bentura de Retegui ama. Aitaren aldeko aitona-amonak, Prudencio de Borica, Abandokoa, eta María Antonia de Othero, bilbotarra; amaren aldekoak, Miguel Antonio de Retegui, Oiartzungoa, eta Ursola de Arzac, gasteiztarra.

Pablo Vicente de Sola

(Arrasate, Gipuzkoa, 1761 – Mexiko Hiria, Mexiko, 1826)

Monterreyko portua. Egilea: Duflot de Mofras, Eugène. Exploration Du Territoire De L’Oregon, Des Californies Et De La Mer Vermeille, Exécutée Pendant Les Années 1840, 1841 et 1842.

Pablo Vicente de Sola Alta Californiako hamabigarren eta azken gobernadore espainiarra izan zen (1815-1822), hain zuzen ere independentzia mugimenduek espainiar inperioa astintzen zuten garaian. Arrasaten jaioa, Nicolás de Sola y Salinas eta Ursola Theresa de Arrizavalagaren hamabi seme-alabetako bat zen.  Aita, Arrasateko alkate eta Probintziako Diputatu izandakoa, Obanosen (Nafarroa) jaioa zen; ama, Segurakoa (Gipuzkoa). Familiaren mailari zegokion heziketa ona jaso zuen. Kaliforniako urteetan ezagutu zutenek estatura ertainekoa zela diote, sendoa eta, garaiko deskribapenetan errepikatzen den formularekin esanda, de complexión florida.

Pablo Vicente ez zen izan Kaliforniara joandako senide bakarra. Beste anaia bat ere, Faustino,  frantziskotarra, Kalifornian zen 1786 ezkero. 1820an San Fernando Kolegioan hil zenean, 30 urte zeramatzan burutik eginda.